Với nhiều bạn có nguyện vọng học tập sau đại học tại Nhật Bản thì học bổng MEXT luôn là lựa chọn hàng đầu. Với số tiền 14,6-14,7 man 1 tháng, các bạn có thể không phải suy nghĩ về việc trang trải cho cuộc sống ở Nhật. Như nhiều bạn đã biết, có 2 con đường để xin học bổng MEXT, 1 là con đường qua tiến cử của đại sứ quán, những người đạt học bổng qua con đường này thường là những bạn cán bộ nhà nước (nhân viên các bộ, ban ngành trung ương) hay giảng viên của các trường đại học. Con đường thứ hai là qua tiến cử của trường đại học bên phía Nhật Bản. Hôm nay mình sẽ giới thiệu cho các bạn các bước cần phải làm để có được học bổng theo con đường này.
Bước 1: Xác định tinh thần và ngành học
Ít nhất là 2 năm đối với thạc sỹ và 3 (hoặc 4 năm) đối với tiến sỹ, các bạn sẽ có 1 quãng thời gian tương đối dài ở Nhật, vì vậy phải có ý chí vững vàng, chấp nhận nhiều khó khăn trên con đường phía trước. Các bạn cũng nên chọn ngành học phù hợp với nguyện vọng mà mình muốn nghiên cứu trong thời gian học tập tại Nhật, điều này thực sự cần thiết vì nó có thể sẽ là con đường tương lai của bạn.
Bước 2: Tìm giáo sư và trường
Sau khi xác định được tinh thần và ngành học thì bạn phải bắt tay ngay vào việc tìm giáo sư và trường.
Phương pháp là vào danh sách các trường đại học của nhật, sau đó vào mục faculty của ngành mà bạn yêu thích, sau đó bạn sẽ thấy được danh sách giáo sư weblab cũng như đề tài nghiên cứu của giáo sư đó, hãy đọc kỹ, nếu thấy phù hợp hãy “ghi nhớ” giáo sư đó lại.
Bạn nên tự lập cho mình 1 danh sách file, bao gồm, tên giáo sư, trường đại học, websitelab và đề tài quan tâm, để khi cần, dễ dàng xem lại.
Bước 3: Liên hệ giáo sư (bước gần như quan trọng nhất)
Sau khi đã tìm được giáo sư và ngành học phù hợp, bạn sẽ đến với bước quan trọng nhất là liên hệ với giáo sư. Thư đầu tiên cũng khá quan trọng, bạn cần phải giới thiệu sơ qua về bản thân với giáo sư, nguyện vọng bạn muốn học tập và làm việc tại lab của giáo sư. Bạn nên chuẩn bị 1 CV của bản thân, và đính kèm cùng mail để giáo sư có cái nhìn tổng quan hơn về bạn. KHÔNG NÊN, đề cập đến vấn đề học bổng ngay ở mail đầu tiên, nếu giáo sư quan tâm đến bạn, thì hãy trao đổi vấn đề đó với giáo sư ở những bước tiếp theo.
Thông thường 1 giáo sư sẽ chỉ nhận từ 1- 2 sinh viên/khóa học nên việc tìm được Giáo sư và nhận hướng dẫn quyết định đến 80% cơ hội vào trường của bạn.
Bước 4: Trao đổi với giáo sư và chuẩn bị phỏng vấn
Sau khi được giáo sư trả lời, bạn bắt đầu sao đổi với giáo sư nguyện vọng nghiên cứu và nhờ giáo sư tìm học bổng giúp, đưa ra 1 vài ví dụ về học bổng, tất nhiên, MEXT sẽ là ưu tiên đầu tiên. Nếu giáo sư đồng ý, họ sẽ nói cho bạn các thủ tục cần làm và đề nghị bạn có 1 cuộc phỏng vấn.
Đến được giai đoạn này thì gần như bạn đã có trong tay 50% học bổng. Việc tiếp theo là chuẩn bị hồ sơ. Mỗi trường lại có những yêu cầu khác nhau về việc làm hồ sơ vào trường, tuy nhiên về cơ bản có 1 số giấy tờ quan trọng sau:
Bằng tốt nghiệp (giấy chứng nhận sẽ tốt nghiệp hoặc là học sinh của trường với những bạn năm cuối)
Chứng chỉ tiếng Anh hoặc tiếng Nhật
Kế hoạch học tập – Research plan
Giấy khám sức khỏe theo mẫu của trường (tùy trường yêu cầu)
Giấy giới thiệu ( theo yêu cầu của trường)
Một số giấy tờ khác
Để nhận được học bổng thì 1 và 5 là 2 thứ quan trọng nhất, bạn có 1 bảng điểm tốt với kế hoạch học tập tốt thì khả năng nhận học bổng sẽ khá cao (5 khá quan trọng với các bạn apply tiến sĩ, còn với thạc sĩ thì ít quan trọng hơn).
Có một lưu ý với các bạn trường kỹ thuật, thường bảng điểm tốt nhưng tiếng Anh thì sợ thấp nên ngại thi. Bạn hãy cứ thi đi IELTS 5.5 cũng đủ apply rồi. Nếu bạn apply còn có cơ hội đỗ còn không apply thì cơ hội = 0.
Bước 6: Nộp hồ sơ và chờ đợi kết quả
Sau khi đã hoàn thành hồ sơ bạn hãy gửi ngay bản mềm để giáo sư check, sau đó bạn phải gửi bản cứng cho trường và bưu điện, hãy nhớ check deadline, không thể đến gần deadline rồi mà hồ sơ vẫn thiếu được.
Nộp xong chúng ta ngồi chờ đợi kết quả thôi hãy làm những gì mà bạn thích trong thời gian đó.
Theo lịch thông thường thì tháng 4 sẽ có kết quả xét hồ sơ của bạn ở trường, nếu hồ sơ bạn ổn thì trường sẽ gửi hồ sơ đó lên MEXT, kết quả cuối cùng bạn sẽ nhận được trong tháng 5 hoặc tháng 6.
Ở nhật các giáo sư rất coi trọng các giới thiệu từ nhưng người quen biết, bạn hãy tận dụng mọi mối quan hệ của mình, nếu trường bạn có liên kết nào với trường bên Nhật thì nên tìm hiểu để có thể liên hệ được với giáo sư qua con đường ấy, hoặc cũng có thể nhờ các anh chị, thầy cô đi trước, giới thiệu cho bạn giáo sư của họ. Việc bạn được chấp nhận của giáo sư qua con đường này sẽ rất là cao.
Hãy luôn nhớ kiểm tra thời gian apply của học bổng, MEXT chỉ có duy nhất 1 kỳ apply trong năm, 80% các trường hết hạn nộp hồ sơ vào tháng 11 và 12, một số trường thì tháng 1. Các bạn nên nhớ để không bị lỡ.
Hiện tại thì có 2 loại học bổng MEXT là MEXT IGPGE (international graduate program for global engineers) và Regular MEXT.
MEXT IGPGE là chương trình mới phụ thuộc từng trường, bạn sẽ vào luôn thạc sĩ hoặc tiến sĩ mà không có thời gian học tiếng, khả năng chuyển tiếp của học bổng này cũng không cao với nhiều bạn từ thạc sĩ muốn lên tiến sĩ.
Regular MEXT là mext thông thường ta vẫn biết, bạn sẽ có 6 tháng học tiếng, sau đó mới chính thức vào thạc sỹ hoặc tiến sỹ.
Apply học bổng là 1 con đường dài hơi, bạn phải xác định bắt cá nhiều tay, nhiều bạn liên hệ với 3 – 4 giáo sư mà không thấy trả lời đã nản. Xin đừng nản mà hãy tiếp tục. Với kinh nghiệm của mình, 5 mail đầu tiên, sau 1 tuần không giáo sư nào trả lời, 10 mail tiếp theo có 1 giáo sư trả lời và từ chối vì lab full, mình đã rất vui vì dù sao cũng có giáo sư liên hệ. Đến thời điểm cuối cùng thì mình nhận được 2 mail của giáo sư đồng ý mình, sau khi mình đã gửi gần 100 mail đến các giáo sư. Vậy nên các bạn phải xác định sẵn tinh thần và thời gian trước. Không phải cứ gửi mail là có kết quả như ý ngay đâu.
Entrance exam – với những bạn được học bổng thì thường không phải lo lắng về kỳ thi này, như mình được biết thì chưa có trường hợp nào không qua cả.
Hãy chuẩn bị tiếng Nhật trước khi sang. Điều đó thực sự cần thiết.
Nguồn: Hoàng Hiệp (Nagoya Institute of Technology)